Politie is bang berispt te worden

Stel, je bent systeembeheerder. Dan moet je zo nu en dan wel eens een systeem offline halen om noodzakelijk onderhoud te plegen en daar zeurt dan het halve bedrijf over – maar het is noodzakelijk, en dat plan je in en soms loopt het een beetje uit. Gaat niemand je voor berispen. Maak je een fout tijdens zo’n onderhoud en gooi je alle systemen niet alleen offline maar kost het dagen om het te repareren dan kan je toch minimaal wel een gesprekje met de manager en HR verwachten. Klinkt alleszins redelijk, toch?

Als je de Nederlandse media mag geloven is dat niet zo simpel als het op het vak van agent aankomt.

Net als systeembeheerders zeurt ook altijd iedereen en z’n moeder over agenten, want ze vervullen een taak die essentieel en noodzakelijk is en we hebben ze nodig – maar soms komt het er ook op neer dat ze dingen moeten doen die we niet zo leuk vinden. Een boete krijgen is niet leuk, bijvoorbeeld. Geconfronteerd worden met gewelddadige situaties is ook niet leuk, maar soms wel noodzakelijk. Daarom heeft de politie dan ook als een van de weinige instanties in Nederland het recht om geweld te gebruiken. Zo’n recht komt echter met een zware verantwoordelijkheid. Het is niet makkelijk en dat zou het ook niet moeten zijn: als je besluit geweld te gebruiken moet je in je recht staan en het moet proportioneel zijn. Als je dat doet, zullen er misschien mensen die niets over je te zeggen hebben over klagen, net als bij verkeersboetes of de systeembeheerder die toevallig een systeem in onderhoud heeft dat ze net die dag nodig hebben. Dat hoort nou eenmaal bij je werk, maar je zult daarom geen berisping krijgen als degene die daarover gaat zijn werk goed doet. Net zoals het bij je werk hoort om adequate inschattingen te maken, zeker als je inschattingen leven of dood kunnen betekenen. Kleine afwijkingen daarin zijn natuurlijk onvermijdelijk, maar als je bijvoorbeeld met 5 agenten een man wurgt terwijl er geen wapen was dan heb je geen kleine inschattingsfout gemaakt. Bind je een kind aan een motorfiets en laat je hem er achteraan rennen dan heb je geen kleine inschattingsfout gemaakt.

Maar nu is er dus een mediacampagne gaande omdat agenten bang zouden zijn gebruik te maken van geweld in situaties waar geweld terecht is, omdat ze bang zijn berispt te worden. Omdat agenten in dat soort situaties gefilmd worden. Het werk wordt zwaarder daardoor, schijnt. Nou, dan wordt dat het maar. Justitie wil iedereen, altijd, overal kunnen controleren, hacken, aftappen en filmen. Meer en meer bevoegdheden moeten er komen voor agenten, ook al is er nul bewijs voor de effectiviteit daarvan. Er wordt geprotesteerd tegen het verbieden van een dodelijk, onvoorspelbaar geweldsmiddel terwijl het niet eens een officieel onderdeel van de training (oh, wacht, toch niet) of de standaard werkwijze is – maar het al wel meerdere malen dodelijk is geweest in situaties waar dat onnodig was. Als daartegenover staat dat burgers de politie wat meer controleren, lijkt me dat helemaal geen slecht plan. Tenslotte is de politie overheid en de overheid heeft, in tegenstelling tot burgers, geen recht op privacy. De filmende burger is de kwaliteitswaarborg – als je je werk doet zoals het moet dan mort de burger daarover. Maar als je bijvoorbeeld een kind aan je motor vastbindt en mee laat rennen, dan wordt je op non-actief gesteld door dat filmpje. En terecht.