Rekenen met Corona

Er is hier al eerder gepost over de zin en onzin van “flattening the curve”; Het vertragen van de infectiesnelheid om op die manier de zorg niet te overbelasten.

Iedereen die beelden ziet van ziekenhuizen waar de lijken op de binnenplaats opgestapeld worden en mensen boven de 75 wegens plaatsgebrek niet eens opgenomen worden is direct voorstander van curve flattening. Ook al betekent even doorrekenen dat die curve dan zo plat wordt, dat het meerdere jaren duurt voordat groepsimmuniteit (60% besmet) de huidige maatregelen overbodig maakt.

Dat is langer dan dat het duurt om een vaccin te ontwikkelen, dus vergeet die volledige groepsimmuniteit maar liever. Een vaccin duurt nog minstens een half jaar en tegen die tijd is de economie compleet gestikt als we op de huidige manier opgehokt blijven. Er moet dus iets veranderen.

Maar wat en waar zitten we nu?
De enige betrouwbare cijfers zijn die van ziekenhuis- en IC-opnames, ook al ijlen die soms dagen na en is er de weekend-dip en dinsdag/woensdag-piek. We weten niet veel over de kans dat je bij blootstelling aan Corona besmet raakt, ziek wordt of komt te overlijden. De cijfers van de verpleeghuizen zijn niet accuraat en iedereen die in Februari de griep heeft gehad heeft een vermoeden dat dat misschien wel Covid-19 was. Er is een idee dat als je niets doet, één besmette persoon gemiddeld pakweg drie anderen infecteert (het reproductie-getal of R0), maar zelfs dat getal lijkt me erg afhankelijk van het type samenleving en jaargetijde.

Hier bij ‘lekker cryptisch‘ wat cijfers en rekenwerk, maar ook daar geen duidelijkheid over wat we ons wel en niet kunnen veroorloven. Nu de dagelijkse ziekenhuisopnames structureel dalende zijn, kun je wel concluderen dat de Rt kleiner is dan 1 (tenzij men hopeloze gevallen nu opeens niet eens meer opneemt of mensen vaker thuis behandelt, maar laten we dat voor het gemak even negeren).
Als de daling doorzet tot ‘acceptabele’ waardes, zou je de maatregelen kunnen verlichten, zolang de Rt maar kleiner dan 1 blijft. Acceptabel zou 700 personen op de IC zijn. Niemand weet hoelang dat exact duurt. Waarschijnlijk verbeteren de behandelmethodes al wat; dat zou nogal helpen.

OK, verlichten kan dan dus tot het aantal IC-opnames (of ziekhuis-opnames) niet meer daalt; dan heb je Rt=1 bereikt. Dat is het lichtste regime dat mogelijk is. Meer over R0 en Rt vind je hier (helaas was ik al halverwege het tikken van dit stukje toen ik op die link stuitte).
De huidige daling van de IC-opnames ligt op 5% per dag. Als iemand normaal gemiddeld 10 dagen besmettelijk is duidt op een Rt van 0,95^10 = 0,60. Dat zou betekenen dat je je wel iets verlichting kunt veroorloven, maar niet eerder dan over een dag of tien.

Dat er een maand kan zitten tussen besmet raken en op de IC belanden, betekent ook dat sturing op IC-bezetting regeltechnisch een lastige klus is vanwege de lange dode tijd (no pun intended). Als je te snel wilt regelen moet je een flinke overshoot incalculeren. Als je behoedzaam bent, duurt het tergend lang voor je weet wat wel en niet kan. Beide scenario’s hebben een desastreuze uitwerking op de economie.

Kortom, dat gaat nog lastig worden. Persoonlijk denk dat als iedereen regelmatig z’n handen wast, een mondkapje draagt en belooft bij het kleinste hoestje al thuis te blijven, de Rt onder de 1 blijft. Dan kan iedereen weer naar z’n werk en kun je restaurants weer opengooien. Cafés misschien nog even niet…
Maar ‘persoonlijk denk ik’ is een zwak uitgangspunt voor beslissingen met dergelijke verstrekkende gevolgen. Dat moet beter kunnen. Het model moet completer en dan is toch echt ook de overige informatie vitaal.
Dus probeer wat en meet het gevolg. Niet door naar de IC-opnames te kijken (want dat duurt dus een maand) maar door elke dag een paar duizend random Nederlanders verplicht te testen. Dan zie je vrij snel (dag of zes gemiddelde incubatietijd) of het mis dreigt te gaan en kun je op tijd weer aanscherpen.

Ja, dat kost wat, maar je kunt er weken mee besparen en dat kost miljarden minder.

Als je die mensen toch opgetrommeld hebt, doe dan maar gelijk een bloedtest naar antistoffen. Zolang minder dan een paar procent van de bevolking antistoffen heeft opgebouwd zeggen die test nog weinig, maar vanaf een procent of tien kan een redelijk specifieke test toch beetje een beeld geven waar we staan qua groepsimmuniteit.

Suggesties en kritiek graag in de comments hieronder. Daarna kan het als voorstel naar Den Haag.