RC Late Night Music: Jordi Savall – Gallarda Napolitana

Over de Italiaanse renaissance componist Antonio Valente is niet veel bekend. Waar hij is geboren weet men niet, wel dat hij geadopteerd was, en blind vanaf zeer jonge leeftijd. Van 1565 tot 1580 werkte als organist in de Chiesa di Sant’Angelo a Nilo (De heilige Angelo van de Nijl) een prachtig barok kerkje in Napels. Daar schreef hij in 1576 één van zijn nog bekende werken: “Intavolatura de cimbalo“. In 1580 werd zijn naam bijgeschreven in het overlijdensregister van de kerk waar hij werkzaam was. Dat is zo’n beetje alles wat er van deze man bekend is. Je hoeft dus echt niet onder een steen te hebben gelegen om nooit van hem gehoord te hebben. Maar toch heb je zijn muziek vaker gehoord, en misschien wel gezongen, dan je kunt vermoeden.

Jordi Savall is een Catalaans muzikant die al vanaf de jaren 70 furore maakt met oude muziek. Dat wil zeggen, een breed genre dat het spectrum bestrijkt van de middeleeuwen tot de barok. Met zijn Ensemble Hesperion XX, bestaande uit topmuzikanten die spelen op authentieke instrumenten. De Viola da Gamba (beenviool); een viool dat gespeeld wordt zoals een Cello, de Theorbo een soort Luit met een enorme hals, een Sackbut; een voorloper van de Trombone, en de Jarana, een klein 8-snarig gitaar. Hesperion XX speelt klassieke muziek die vroeger voornamelijk aan de hoven van de Italiaanse, Spaanse, Engelse en Franse Koningen ten gehore werd gebracht. Heel veel van deze muziek vond zijn oorsprong nog verder terug in de geschiedenis; in de echte volksmuziek. En heel veel van deze muziek werd ook weer overgenomen door het volk, en generatie na generatie overgeleverd.

In 1576, toen Antonio Valente de Gallardo Napolitana, het eerste gedeelte van de Intavolatura de cimbalo schreef, stond Napels onder Spaans bestuur. Spanje was op dat moment dé grootmacht op aarde en de Spaanse koning Filips II was druk bezig met het veroveren van het continent dat later bekend zou staan als Amerika. Ik kan me dan ook voorstellen dat het zo gekomen is, dat Spaanse of Napolitaanse zeelieden, in die kleine kerk in Napels ter gebed gingen, daar de muziek van Valente hoorde, en al die muziek al neuriënd meenamen op de boot naar El Nuevo Mundo.